Obowiązki przedsiębiorców obejmujące system BDO regulują przepisy ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. z 2023 r. poz. 1587 z późn. zm.).
Rejestr BDO (Baza Danych o Produktach i Opakowaniach oraz o Gospodarce Odpadami) stanowi kluczowy element systemu gospodarki odpadami w Polsce. BDO to centralna baza danych odpadowych, która umożliwia kontrolę nad krajową gospodarką odpadami oraz zapewnia elektroniczną realizację obowiązków rejestrowych, ewidencyjnych i sprawozdawczych w zakresie gospodarki odpadami.
Wpis do bazy jest niezbędny dla wielu przedsiębiorców, którzy w swojej działalności wytwarzają odpady lub zajmują się ich przetwarzaniem.
Wpisy dokonywane do rejestru (systemu BDO) można podzielić na dwa rodzaje:
- Wpisy z urzędu dokonywane przez marszałka województwa
- Wpisy na wniosek zainteresowanego podmiotu
ZAKRES OSÓB LUB INNYCH PODMIOTÓW, KTÓRE MUSZĄ ZŁOŻYĆ WNIOSEK O WPIS DO systemu BDO WYZNACZA ART. 50 USTAWY O ODPADACH, wraz z późniejszymi zmianami oraz odpowiednimi aktami wykonawczymi.
Wpisem na wniosek objęci są przedsiębiorcy realizujący szczegółowo wymienione działania prowadzone na podstawie ustawy o odpadach lub na podstawie sześciu innych ustaw dotyczących ochrony środowiska:
- o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej,
- o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji,
- o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym,
- o bateriach i akumulatorach,
- o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi,
- o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
Obowiązek wpisu do rejestru dotyczy także podmiotów wprowadzających produkty, które produkują lub importują opakowania, a także firm uczestniczących w transakcjach wewnątrzwspólnotowych w ramach BDO.
Uzyskanie wpisu do rejestru jest warunkiem legalności prowadzonej działalności objętej art. 50 ust. 1 ustawy o odpadach.
Od zasady wpisu na wniosek, ustawodawca wprowadził również wyjątek. Wyjątek dotyczy wprowadzających sprzęt elektryczny i elektroniczny poprzez autoryzowanego przedstawiciela wyznaczonego przez producenta spoza terytorium Unii Europejskiej. W takiej sytuacji, jeśli autoryzowany przedstawiciel producenta jest już wpisany do rejestru BDO, podmiot wprowadzający sprzęt nie musi rejestrować się samodzielnie (art. 25 ust. 1 ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym). Autoryzowany przedstawiciel jest zobowiązany do zamieszczenia w rejestrze wykazu wprowadzających sprzęt, którzy przekazali mu informacje o masie wprowadzonego do obrotu sprzętu w danym oraz poprzednim roku kalendarzowym.
Wpisy „z urzędu” dotyczą podmiotów, które wcześniej nie uzyskały odpowiedniego wpisu do rejestru na wniosek. Są to podmioty, które uzyskały akt administracyjny w postaci:
1. pozwolenia:
- zintegrowanego,
- na wytwarzanie odpadów,
2. zezwolenia na:
- zbieranie odpadów,
- przetwarzanie odpadów,
- prowadzenie obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych,
3. koncesji na podziemne składowanie odpadów,
4. decyzji zatwierdzającej program gospodarowania odpadami wydobywczymi.
Podmioty wymienione w art. 50 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach muszą uzyskać wpis do rejestru BDO przed rozpoczęciem działalności w zakresie gospodarki odpadami.
Kiedy należy złożyć wniosek o wpis w systemie BDO?
Obowiązek rejestracji w BDO dotyczy zarówno przedsiębiorców zajmujących się odpadami komunalnymi, jak i podmiotów, które je wytwarzają w ramach prowadzonej działalności.
Zgodnie z ustawą o odpadach, przed rozpoczęciem działalności objętej koniecznością wpisu, podmiot jest obowiązany uzyskać wpis do rejestru – to uzyskanie numeru rejestrowego, nie samo złożenie wniosku, warunkuje legalność prowadzenia działalności.
Wniosek o wpis do rejestru należy złożyć za pośrednictwem systemu teleinformatycznego BDO, logując się poprzez indywidualne konto użytkownika.
Po rejestracji przedsiębiorca otrzymuje numer rejestrowy, który jest używany w dalszej ewidencji i sprawozdawczości. Numer rejestrowy powinien być umieszczany na dokumentach sporządzanych w związku z prowadzoną działalnością, w tym na fakturach czy innych dokumentach i wszelkich danych odpadowych.
Zgodnie z przepisami ustawy o odpadach, działalność objętą koniecznością wpisu może prowadzić wyłącznie podmiot wpisany do rejestru. Dotyczy to również prowadzenia ewidencji odpadów oraz wypełniania kart przekazania odpadów.
Niezłożenie wniosku o wpis do rejestru BDO lub prowadzenie działalności bez uzyskania wpisu zagrożone jest sankcjami administracyjnymi, w tym grzywną administracyjną lub karą ograniczenia wolności, zgodnie z przepisami ustawy o odpadach. Dotyczy to także niewywiązywania się z obowiązku sprawozdawczego czy ewidencyjnego.
Zwolnienia z obowiązku wpisu
Z obowiązku wpisu do rejestru BDO zwolnione są podmioty, które wytwarzają wyłącznie odpady wymienione w tzw. limicie ilościowym odpadów dla działalności nierejestrowanej. Zwolnienie dotyczy mikroprzedsiębiorców i niektórych rodzajów działalności niewytwarzających znacznej ilości odpadów, o ile nie podlegają innym przepisom wymuszającym rejestrację (szczegółowe limity określa rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska).
Ile trwa wpisanie firmy do systemu BDO?
Marszałek województwa dokonuje wpisu do rejestru na wniosek zainteresowanego podmiotu, po stwierdzeniu, że wniosek nie zawiera braków formalnych, niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie 30 dni od dnia otrzymania wniosku.
Proces uzyskania wpisu do rejestru BDO przebiega wyłącznie elektronicznie, z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego BDO, co znacząco usprawnia całą procedurę.
Warto tutaj dodać, że dla każdego wytwórcy odpadów, który podlega obowiązkowi prowadzenia ewidencji odpadów, rejestr BDO stanowi kluczowe narzędzie w zakresie gospodarki odpadami oraz gromadzenia informacji na ten temat. Od 1 stycznia 2020 roku system działa w pełni elektronicznie, co usprawnia procesy związane z ewidencją i sprawozdawczością w obszarze ochrony środowiska.
BDO w zakresie ewidencji umożliwia zgłaszanie wszystkich rodzajów odpadów, również tych powstających w ilościach większych niż dopuszczalne limity dla działalności nierejestrowanej.
Ile kosztuje wpis do systemu BDO ?
Co do zasady, wpis do systemu BDO jest bezpłatny.
Istnieje jednak grupa podmiotów, zobowiązanych do wniesienia opłaty rejestrowej, a następnie do wnoszenia opłat rocznych.
Opłaty ponoszą:
1) wprowadzający sprzęt i autoryzowanych przedstawicieli,
2) wprowadzający baterie lub akumulatory,
3) wprowadzający pojazdy,
4) producenci, importerzy i wewnątrzwspólnotowi nabywcy opakowań,
5) wprowadzający na terytorium kraju produkty w opakowaniach,
6) wprowadzający na terytorium kraju opony,
7) wprowadzający na terytorium kraju oleje smarowe.
Wysokość opłaty rejestrowej oraz rocznej określa Rozporządzenie Ministra Klimatu z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie stawek opłat produktowych oraz rejestrowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 2531). Opłata roczna powinna być wniesiona do końca lutego każdego roku, pod rygorem wykreślenia z rejestru BDO.
Opłaty rejestrowej nie uiszcza przedsiębiorca wpisany do rejestru EMAS, który składając wniosek o wpis do rejestru przedłoży informację potwierdzającą dobrowolny udział w systemie EMAS.
Wysokość opłaty rejestrowej oraz rocznej wynosi:
– dla mikroprzedsiębiorców – 200zł,
– dla pozostałych przedsiębiorców – 800zł.
Kiedy należy zmienić lub zaktualizować wpis w systemie BDO ?
Podmiot wpisany do rejestru jest obowiązany do złożenia marszałkowi województwa wniosku o zmianę wpisu w rejestrze przy użyciu aktualizacyjnego formularza elektronicznego w przypadku zmiany:
1) informacji zawartych w rejestrze,
2) zakresu prowadzonej działalności wymagającej wpisu do rejestru
– w terminie 30 dni od dnia, w którym nastąpiła zmiana.
Zmiany w systemie BDO należy zgłaszać niezwłocznie również w przypadku rozszerzenia działalności w zakresie zbierania odpadów lub zmiany danych kontaktowych wskazanych podczas rejestracji w rejestrze BDO.
Kiedy złożyć wniosek o wykreślenie z systemu BDO ?
W przypadku trwałego zaprzestania wykonywania działalności wymagającej wpisu do rejestru podmiot jest obowiązany, w terminie 14 dni od dnia trwałego zaprzestania wykonywania tej działalności, do złożenia marszałkowi województwa wniosku o wykreślenie z rejestru przy użyciu formularza elektronicznego.