Wprowadzenie
W ostatnich latach branża cateringowa i dostawy posiłków zyskały na popularności, co wiąże się także z koniecznością stawiania czoła obowiązkom z zakresu ochrony środowiska coraz szerszej grupie przedsiębiorców.
W niniejszym artykule przedstawiono aktualne regulacje prawne dotyczące obowiązków z zakresu ochrony środowiska w zakresie opakowań w branży gastronomicznej.
Dowiedz się, jak skutecznie dostosować swoją działalność do aktualnych wymogów, aby uniknąć kar i działać swobodnie.
Rodzaje opłat za opakowania, związanych z branżą gastronomiczną
Prowadząc działalność gospodarczą związaną z oferowaniem posiłków w dostawie, czy też oferowanie posiłków na wynosi, musisz uwzględnić kilka rodzajów obowiązków związanych z opakowaniami:
Opłata produktowa
Opłata za jednorazowe opakowania z tworzywa sztucznego (tzw. opłata konsumencka oraz tzw. opłata producencka)
Opłata recyklingowa
Opłata produktowa
Opłatę produktową za opakowania płacą przedsiębiorcy wprowadzający na rynek polski produkty w opakowaniach.
Opłata produktowa za opakowania jest zatem ponoszona przez przedsiębiorców, którzy pakują swoje produkty i sprzedają je klientom w Polsce, w tym także podmioty prowadzące sprzedaż wysyłkową.
Opłacie produktowej podlegają wszystkie opakowania, w których wprowadzono na rynek polski produkty po raz pierwszy.
Ustawodawca podzielił opakowania na klika grup, w tym między innymi:
- Opakowania z tworzyw sztucznych (np. folia spożywcza, pojemniki do zgrzewu, ale również pojemniki PLA)
- Opakowania z aluminium (np. folia aluminiowa)
- Opakowania z opakowania z papieru i tektury (np. pudełka na pizzę)
- Opakowania ze szkła (np. słoiki)
Obowiązek rozliczenia opłaty produktowej następuje zawsze, gdy przedsiębiorca pakuje swoje produkty w związku z ich sprzedaż na rynku polskim.
Opłata za jednorazowe opakowania z tworzywa sztucznego (opłata konsumencka)
Opłatą za jednorazowe opakowania z tworzywa sztucznego objęty jest przedsiębiorca, który prowadzi jednostkę handlu detalicznego, jednostkę handlu hurtowego lub jednostkę gastronomiczną, w których są oferowane wykonane z tworzyw sztucznych:
– jednorazowe kubki na napoje, w tym ich pokrywki i wieczka,
– jednorazowe pojemniki na żywność, w tym pojemniki takie jak pudełka, z pokrywką lub bez, stosowane w celu umieszczania w nich żywności, która jest:
a) przeznaczona do bezpośredniego spożycia, na miejscu lub na wynos,
b) zazwyczaj spożywana bezpośrednio z pojemnika oraz
c) gotowa do spożycia bez dalszej obróbki, takiej jak przyrządzanie, gotowanie czy podgrzewanie
– w tym pojemniki na żywność typu fast food lub na inne posiłki gotowe do bezpośredniego spożycia, z wyjątkiem pojemników na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierających żywność.
Do pobrania opłaty jest również obowiązany przedsiębiorca pakujący i oferujący napoje lub żywność w produktach jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych za pomocą urządzenia vendingowego.
Opłata ta jest pobierana od klienta.
Opłata za jednorazowe opakowania z tworzywa sztucznego jest zatem ograniczona w zakresie przedmiotowym oraz podmiotowy.
Ograniczenie przedmiotowe sprowadza się do jednorazowych opakowań z tworzywa sztucznego, w których oferowane są produkty gotowe do spożycia z tego opakowania, bez dalszej obróbki.
Ograniczenie podmiotowe dotyczy przedsiębiorców, którzy prowadzą jednostkę handlu detalicznego, jednostkę handlu hurtowego lub jednostkę gastronomiczną.
Zgodnie z treścią uzasadnienia ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej, opłata nie jest pobierana w sytuacji, gdy w jednostce są sprzedawane fabrycznie zapakowane produkty w opakowaniach, których dotyczy załącznik nr 6 do ustawy, jak np. opakowana porcja orzeszków czy jogurtu umieszczona w pudełku zwierającym tworzywa sztuczne.
Mając powyższe na uwadze, zasadnym wydaje się przyjęcie tezy, że jeżeli pakowanie posiłków w pojemniki na żywność jest realizowane przez producenta dań (np. w zakładzie produkcyjnym firmy cateringowej) a nie w jednostce handlowej czy gastronomicznej, to pojemniki te nie będą podlegały opłacie.
UWAGA
Opłata za jednorazowe opakowania z tworzywa sztucznego jest pobierana i rozliczania niezależnie od opłaty produktowej (tj. należy rozliczyć zarówno opłatę konsumencką oraz produktową).
Opłata za jednorazowe opakowania z tworzywa sztucznego (opłata producencka)
Opłatę tą ponoszą przedsiębiorcy wprowadzający do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych w postaci paczek i owijek wykonanych z elastycznych materiałów zawierających żywność przeznaczoną do bezpośredniego spożycia z paczki lub owijki bez żadnej dalszej obróbki.
Regulacje te dotyczą np. świeżo przygotowywanych i pakowanych kanapek.
Opłata recyklingowa
Opłata recyklingowa dotyczy przedsiębiorców prowadzących jednostkę handlu detalicznego lub hurtowego, którzy oferują swoim klientom torby na zakupy z tworzywa sztucznego przeznaczone do pakowania oferowanych przez siebie produktów.
Co do zasady, opłata ta jest pobierana od klienta.
Opłatę recyklingową należy pobrać za wszystkie torby na zakupy z tworzywa sztucznego, za wyjątkiem bardzo lekkich toreb o grubości materiału poniżej 15 mikrometrów (tzw. zrywek).
Jako, że torby na zakupy podlegają opłacie recyklingowej i są oferowane klientom odpłatnie, zgodnie z wolą klienta, nie są rozliczane w ramach opłaty produktowej.
W przypadku, jeżeli przedsiębiorca pakuje swoje produkty w opakowania w postaci toreb foliowych, nie oferując tych toreb odrębnie klientom w celu zapakowania nabywanych w jednostce handlowej produktów, tylko jako podstawowe opakowanie oferowanych produktów, wówczas torby należy rozliczyć w ramach opłaty produktowej.
Jaka jest stawka opłaty produktowej za opakowania?
Faktyczna wysokość opłaty produktowej jest ustalana na podstawie specjalnego wzoru, z uwzględnieniem poniższych stawek.
| Poz. | Rodzaje opakowań (jednostkowych, transportowych i zbiorczych) | Stawka opłaty produktowej w zł za 1 kg |
| 1 | opakowania z tworzyw sztucznych | 2,70 |
| 2 | opakowania z aluminium | 1,40 |
| 3 | opakowania z metali żelaznych | 0,80 |
| 4 | opakowania z papieru i tektury | 0,70 |
| 5 | opakowania ze szkła | 0,30 |
| 6 | opakowania z drewna | 0,30 |
| 7 | opakowania wielomateriałowe | 1,70 |
| 8 | opakowania po środkach niebezpiecznych | 2,00 |
| 9 | pozostałe opakowania | 1,00 |
Jaka jest stawka opłaty za jednorazowe opakowania plastikowe (opłata konsumencka)?
Stawki opłat za jednorazowe opakowania z tworzywa sztucznego wynoszą:
1) 0,20 zł – w przypadku kubków na napoje, w tym ich pokrywek i wieczek;
2) 0,25 zł – w przypadku pojemników na żywność, w tym pojemników takich jak pudełka, z pokrywką lub bez, stosowanych w celu umieszczania w nich żywności, która jest:
a) przeznaczona do bezpośredniego spożycia, na miejscu lub na wynos,
b) zazwyczaj spożywana bezpośrednio z pojemnika oraz
c) gotowa do spożycia bez dalszej obróbki, takiej jak przyrządzanie, gotowanie czy podgrzewanie
– w tym pojemników na żywność typu fast food lub na inne posiłki gotowe do bezpośredniego spożycia, z wyjątkiem pojemników na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierających żywność.
Jaka jest stawka opłaty recyklingowej?
Aktualna stawka opłaty recyklingowej wynosi 20 gr za torbę na zakupy z tworzywa sztucznego.
Opłata za opakowania a wpis do BDO
Jeżeli jesteś przedsiębiorcą, którego dotyczą przepisy w zakresie opłat za opakowania, powinieneś wykazać ten fakt w BDO.
- W przypadku opłaty produktowej należy wypełnić dział VI tabelę 4 rejestru BDO.
- W przypadku opłaty konsumenckiej należy wypełnić dział II tabelę 8 rejestru BDO.
- W przypadku opłaty producenckiej należy wypełnić dział II tabelę 8 rejestru BDO.
- W przypadku opłaty recyklingowej należy wypełnić dział VI tabelę 7 rejestru BDO.
Pozostałe obowiązki dotyczące opakowań
Przedsiębiorcy objęci obowiązkami w zakresie opakowań, poza posiadaniem wpisu w BDO oraz rozliczaniem się z należnych opłat są obowiązani między innymi do :
– prowadzenia odpowiednich ewidencji,
– składania w terminie sprawozdań z zakresu prowadzonej działalności w BDO,
– przekazywania informacji o opakowaniach i odpadach opakowaniowych,
– rozliczania publicznych kampanii edukacyjnych.
Oprócz ww. obowiązków, w przypadku realizowania dostaw produktów spożywczych, przedsiębiorcy powinni pamiętać także o terminowym składaniu obowiązkowych sprawozdać z zakresu korzystania ze środowiska oraz sprawozdań do KOBiZE.
Jak uniknąć opłat za opakowania w gastronomii?
Uniknięcie opłat opisanych w niniejszym artykule jest dosyć problematyczne, jednakże możliwe.
Ustawodawca w sposób bezpośredni powiązał określone rodzaje opłat z danego rodzaju opakowaniami bądź działaniami. Tym samym uniknięcie określonej opłaty jest bardzo zindywidualizowane.
W przypadku opłaty produktowej, ustawodawca przewidział możliwość złożenia wniosku o zwolnienie z obowiązku jej uiszczenie w przypadku, gdy:
- w danym roku wprowadzono mniej niż 1 tonę opakowań,
- został złożony wniosek o udzielenie pomocy de minimis wraz ze sprawozdaniem w BDO do 15 marca roku następującego po roku sprawozdawczym.
W przypadku opłaty za jednorazowe opakowania z tworzywa sztucznego, możliwością na uniknięcie tej opłaty jest :
- zastąpienie opakowań jednorazowych, opakowaniami wielokrotnego użytku, co zostanie potwierdzone przez producenta tych opakowań poprzez wykazania zgodności z aktualną normą europejską,
- zastąpienie opakowań z tworzywa sztucznego opakowaniami wykonanymi z materiałów innego rodzaju (co oczywiście niejednokrotnie jest bardzo problematyczne).
W przypadku opłaty recyklingowej, możliwością na uniknięcie tej opłaty jest :
- oferowanie toreb z tworzywa sztucznego o grubości poniżej 15 mikrometrów (co nie zwalnia z konieczności złożenia sprawozdania),
- zastąpienie toreb z tworzywa sztucznego torbami wykonanymi z innych materiałów np. torbami papierowymi.
Co grozi za nieprzestrzeganie przepisów dotyczących opłat za opakowania?
Za niewywiązywanie się z obowiązków związanych z zakresu opakowań grożą przede wszystkim administracyjne kary pieniężnej o znacznej wysokości.
Dla przykładu:
- Kto nie pobiera opłaty od użytkownika końcowego nabywającego napoje lub żywność w produktach jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych podlega administracyjnej karze pieniężnej w wysokości od 500 zł do 20 000 zł.
- Kto nie prowadzi ewidencji podlega administracyjnej karze pieniężnej w wysokości od 500 zł do 20 000 zł.
Co bardzo istotne, ustawodawca wyłączył możliwość stosowania przepisów o odstąpieniu od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej w stosunku do ww. kar pieniężnych
